Marine Segers | december 2011
De levende natuur herbergt minstens 60 miljoen verschillende genen. Dat is veel meer dan onderzoekers ooit voor mogelijk hielden. Net als met legoblokjes kun je met deze stukken DNA een oneindig aantal bouwwerken maken, althans in theorie. Dat is het idee achter synthetische biologie.
Met deze biobouwstenen of biobricks proberen synthetisch biologen levende cellen en organismen te voorzien van speciale eigenschappen. Sommige van hun experimenten zijn al gelukt. Met een speciale gist is nu bijvoorbeeld een malariamedicijn te maken dat vroeger met heel veel moeite
uit planten moest worden gewonnen. Maar synthetische gist kan ook helpen bij de groeiende behoefte aan grondstoffen, bijvoorbeeld door suikers om te zetten in barnsteenzuur. En tijdens ontwerpwedstrijden puzzelen studenten met biobricks allerlei micro-organismen in elkaar die nog veel
futuristischer zijn, bijvoorbeeld alkaanvretende bacteriën die olie opruimen bij rampen op zee.
Steeds meer nieuwe technieken dienen zich aan. Nu gaat het nog om het inbouwen van nieuwe genen in bestaande organismen. Maar wetenschappers zouden het liefst complete, nieuwe organismen van de grond af opbouwen, inclusief chemisch nagemaakt DNA. De vraag is of dat echt gaat lukken en zo ja, welke ontwerpregels je daarvoor moet kiezen. Zijn levende cellen die het resultaat zijn van miljarden jaren evolutie en een eindeloos proces van trial and error, wel een-twee-drie op de tekentafel te ontwerpen? Tegelijkertijd is er discussie over de grenzen van deze synthetische biologie. Zien de ontwerpers niet snel iets over het hoofd, waardoor er dingen heel erg fout kunnen gaan? Zijn er bijvoorbeeld gevaarlijke biowapens mee te maken? En mag dat zomaar, nieuwe vormen van leven creëren? Kortom: deze nieuwe biologie biedt ongekende mogelijkheden, maar brengt tegelijkertijd nog flink wat hoofdbrekens met zich mee.
In deze Chemische Feitelijkheid
• De Context: Imiteren of creëren? Welke routes zijn er te bedenken voor het ontwerpen van synthetisch leven?
• De Basis: Wat kan er al en wat willen synthetisch biologen bereiken? De grenzen van de ‘maakbare’ biologie.
• De Diepte: Ontwerpen met biobricks: originele ideeën genoeg, maar kunnen we er ooit iets mee in de praktijk?
Neem nu een abonnement op Chemische Feitelijkheden en ontvang 10 nieuwe edities per jaar en toegang tot het online archief.
Geen toegang tot Chemische Feitelijkheden en wilt u er meer over weten?
Bekijk deze gratis openbare nummers
Een abonnement op hét naslagwerk over chemie en moleculaire wetenschap? Dat kan via MijnTijdschrift. Iedere editie behandelt nieuwe inzichten en ontwikkelingen rondom materialen, gezondheid, voeding, energie en milieu.
Losse nummers zijn vanaf € 9,95 te bestellen bij MijnTijdschrift. Kijk hier voor meer informatie.
De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging is de beroepsvereniging van en voor mensen die werkzaam zijn of studeren in de chemie, life sciences en procestechnologie. De KNCV wil een schakel zijn tussen bedrijven en mensen. Zie voor meer info: www.kncv.nl.