Michelle Wijma

Diamant, uitgespuwd door een vulkaan; robijn, dieprood door onzuiverheden; parels, gemaakt door een oester; of het fossiele amber, dat je misschien kent uit de Jurassic Park-films. Deze materialen verschillen qua herkomst en chemische samenstelling sterk van elkaar, maar zijn allemaal geschikt om te verwerken tot edelsteen.

Toen N₂O de naam lachgas kreeg, werd het snel populair als recreatieve drug. Lachgas brengt je even van de wereld, omdat het zenuwcellen blokkeert. Medici passen het toe als slaapmiddel, pijnstiller en angstremmer. N₂O is daarnaast ook een broeikasgas, het maakt slagroom luchtig en het geeft motoren een powerboost. Hoe krijgt deze veelzijdige...

Je brein is zo ingesteld dat het gedrag dat een goed gevoel geeft wil belonen. Dat doet het onder andere via dopamine, een molecuul dat fijne prikkels communiceert naar het brein. Maar door de vele prikkels die tegenwoordig op je af komen, ligt verslaving om de hoek. Hoe werkt dit ‘beloningssysteem’? Wat als je hersenen anders functioneren?...

Honingbijen verzamelen nectar uit bloemen. In de bijenkast zetten ze een heuse productieketen in gang, die de nectar omzet in viskeuze, suikerrijke honing. Deze helpt de kolonie de winter door. Dankzij het hoge suikergehalte, de lage pH, waterstofperoxide en diverse antibacteriële stoffen, blijft honing al die tijd goed. Imkers oogsten...

Voor zover bekend heeft het giftigste dier op aarde – een pijlgifkikkertje genaamd de Phyllobates terribilis – nog nooit een mens gedood. Slangen maken jaarlijks juist meer dan 100.000 slachtoffers met hun gifcocktail, die vol zit met eiwitten die cellen verwoesten of juist op hol brengen. Wist je trouwens dat er ook giftige zoogdieren...

Gras, skunk, mary jane, dope, ganja, bhang… het zijn allemaal namen voor cannabisproducten, al komen wiet (ofwel marihuana) en hasj je waarschijnlijk bekender voor. Tetrahydrocannabinol (THC) is de meest bekende werkzame stof en zorgt voor een ‘high’ of ‘stoned’ gevoel. Maar cannabis is niet enkel een recreatieve softdrug; als medicijn...

Prik een koe één keer in haar bil en je kunt 80.000 hamburgers maken in een groot vat, gevuld met alle benodigde materialen. De verschillen tussen kweekvlees en de intensieve veehouderij zijn in potentie enorm als je kijkt naar dierenleed, milieubelasting en voedselveiligheid en -gezondheid. Maar hebben mensen er eigenlijk wel trek in?

Wist je dat koffiebonen helemaal geen bonen zijn? Het zijn pitten afkomstig uit de bessen van een koffieplant, zoals de Arabica en Robusta. De bonen maak je door het vruchtvlees en andere onderdelen van de bes te verwijderen. Daarna brand je ze van groen naar licht- tot donkerbruin. Door maillard- en karamellisatiereacties ontstaan honderden...

Bij de behandeling van kanker combineer je vaak meerdere methoden, zoals chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en/of immuuntherapie. De eerste twee richten zich specifiek op de plek van de tumor. De andere twee zijn systemisch

Een eitje wordt hard als je het kookt, maar aardappelen en groenten worden juist zacht. Als je inzoomt, zul je zien dat de chemie er ook heel anders uitziet. De een is rijk aan proteïnen, de ander zit vol met polysachariden. Allemaal ondergaan ze tijdens het koken of bakken een flinke metamorfose.

SARS-CoV-2 ken je waarschijnlijk als ‘het coronavirus’. Een onterechte naam, want de veroorzaker van de COVID-19-pandemie is één van tientallen coronavirussen. Eerder zorgden SARS-CoV en MERS-CoV al voor epidemieën. Alle drie veroorzaken een luchtweginfectie, maar de SARS- en MERSepidemieën waren sneller...

Wist je dat cacaobonen eigenlijk helemaal niet lekker zijn? Om daar chocolade van te maken, moet er heel wat gebeuren. De reis van boon naar reep start op een cacaoplantage in West-Afrika, waar de cacaoboer de bonen na het oogsten laat fermenteren onder bananenbladeren. Roosteren, alkaliseren en temperen zijn slechts enkele van de haltes...

Waterstof is het kleinste en meest voorkomende element in het universum. Waterstofwolken zijn de kraamkamers van de kosmos, want hier vormen zich nieuwe sterren. In het binnenste van die gloeiendhete sterren fuseren de kernen van waterstofatomen tot helium en uiteindelijk ook grotere elementen. Op aarde proberen experts die kernfusie na...