Koolstof , nr 274
Bastienne Wentzel | juli 2011
Koolstof is zo'n gewoon en vertrouwd element dat je haast zou vergeten hoe bijzonder het is. We eten het dagelijks, ademen het uit en voeren het aan de auto, de planten en de huisdieren. Als onderdeel van DNA bepaalt het onze eigenschappen. We kunnen ermee lezen en schrijven, als het ware. Maar waarom koolstof?
Er zijn meer dan honderd elementen bekend. Koolstof is niet het lichtste, zwaarste of meest vervloedige op aarde of in het universum. Eerder een middenmoter. Het kan een binding aangaan met vier buren, maar ook daarin is het niet uniek. Het bestaat in diverse vormen, waarvan grafiet en diamant de bekendste zijn. Maar ook andere elementen hebben verschillende verschijningsvormen. Wel vormt koolstof de grootste verscheidenheid aan moleculen in combinatie met andere elementen, van heel kleine zoals koolstofmonoxide tot enorm grote zoals DNA en andere polymeren. Er zijn miljoenen koolstofverbindingen bekend, waarvan het overgrote deel organisch is. Cruciaal voor het vormen van deze complexe bindingen is de manier waarop de elektronen de kern van een oolstofatoom omringen. Het resultaat is bijvoorbeeld een bijzonder materiaal als grafeen, een plat molecuul van slechts één atoom dik. Theoretici geloofden dat grafeen niet in werkelijkheid kon estaan, maar twee Russische onderzoekers bewezen het tegendeel – onder andere op hun lab in Nijmegen. Ze wonnen er in 2010 de Nobelprijs mee.
In deze Chemische Feitelijkheid
• De Context: Zo gewoon dat het bijzonder is. Waar komen we koolstof allemaal tegen?
• De Basis: Hoe komt koolstof aan zijn bijzondere eigenschappen? Elektronen zijn de sleutel.
• De Diepte: Grafeen kon niet bestaan, dacht men. Nu het er is blijkt het niet alleen een leuk maar ook nog nuttig materiaal
Alles lezen en onbeperkte toegang?
Neem nu een abonnement op Chemische Feitelijkheden en ontvang 10 nieuwe edities per jaar en toegang tot het online archief.
Drie openbare nummers
Geen toegang tot Chemische Feitelijkheden en wilt u er meer over weten?
Bekijk deze gratis openbare nummers
Bestellen
Een abonnement op hét naslagwerk over chemie en moleculaire wetenschap? Dat kan via MijnTijdschrift. Iedere editie behandelt nieuwe inzichten en ontwikkelingen rondom materialen, gezondheid, voeding, energie en milieu.
Losse nummers zijn vanaf € 9,95 te bestellen bij MijnTijdschrift. Kijk hier voor meer informatie.
De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging is de beroepsvereniging van en voor mensen die werkzaam zijn of studeren in de chemie, life sciences en procestechnologie. De KNCV wil een schakel zijn tussen bedrijven en mensen. Zie voor meer info: www.kncv.nl.
