Bastienne Wentzel | december 2011
Voor zo'n bekend element is er maar weinig van. Al het goud dat wereldwijd in omloop is, past bij elkaar makkelijk in vier Olympische zwembaden. Al eeuwenlang zoeken alchemisten naar de Steen der Wijzen om goud uit lood en andere elementen te maken. Dat is nog niemand gelukt, en dat is maar goed ook want dan was de waarde van goud zeker gedaald. Het was dan onmogelijk geworden om het als onderpand voor ons dagelijkse geldverkeer te gebruiken. Ook gouden sieraden hadden dan
weinig waarde meer, ondanks de bijzondere glimmend gele kleur.
Goud kun je niet maken, behalve door een kernreactie. We delven het uit goudaderen en goudmijnen. Daar is een prijskaartje aan verbonden: bij het winnen van het goud voor een ring van 10 gram komt 18.000 kilo afval vrij. Het probleem is dat goud erg onreactief is. Het lost alleen op in agressieve middelen zoals het sterke zuur koningswater en cyanideoplossingen. Daarmee wordt gouderts gezuiverd. Toch heeft het element ook zijn goede kanten. Wetenschappers ontdekken steeds meer toepassingen in de geneeskunde. Goudverbindingen werken bijvoorbeeld effectief tegen reumatoïde artritis. Nanobolletjes van goud kunnen ook als drager dienen voor kankermedicijnen. Ze leveren het geneesmiddel netjes bij de tumorcellen af, waar het zijn werk kan doen. Nederlands onderzoek laat zien dat minuscule goudstaafjes ook zelf tumoren kunnen vernietigen, als je ze sterk verhit.
In deze Chemische Feitelijkheid
• De Context: Bestaat de Steen der Wijzen? Nee? Hoe komen we dan aan goud?
• De Basis: Waarom is goud geel? En wat kun je er eigenlijk mee als het nergens mee reageert?
• De Diepte: Hoe kan het dat nanogoud allerlei interessante therapeutische toepassingen heeft?
Neem nu een abonnement op Chemische Feitelijkheden en ontvang 10 nieuwe edities per jaar en toegang tot het online archief.
Geen toegang tot Chemische Feitelijkheden en wilt u er meer over weten?
Bekijk deze gratis openbare nummers
Een abonnement op hét naslagwerk over chemie en moleculaire wetenschap? Dat kan via MijnTijdschrift. Iedere editie behandelt nieuwe inzichten en ontwikkelingen rondom materialen, gezondheid, voeding, energie en milieu.
Losse nummers zijn vanaf € 9,95 te bestellen bij MijnTijdschrift. Kijk hier voor meer informatie.
De Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging is de beroepsvereniging van en voor mensen die werkzaam zijn of studeren in de chemie, life sciences en procestechnologie. De KNCV wil een schakel zijn tussen bedrijven en mensen. Zie voor meer info: www.kncv.nl.